De ondraaglijke lichtheid van Jip en Janneke

Twee kleine kleuters achtervolgen mij al jaren in alles wat ik schrijf. Bij vele schrijf- of redactieklussen is het voor de opdrachtgever heel belangrijk mij op het hart te drukken: “mijn doelgroep is echt wel wat gewend! Zij kennen het jargon. Het mag geen Jip en Janneke worden, hoor!” Die arme Annie M.G. Schmidt. Haar creaties lijken inmiddels het kwaad te vertegenwoordigen in tekstland. Maar waar zijn mensen die mij vragen er vooral geen Jip en Janneke van te maken nu eigenlijk zo bang voor?
Jip en Janneke stonden voor VVD’er Bas Eenhoorn voor eenvoud en toegankelijkheid, toen hij opriep om de kiezer in Jip-en-Janneketaal politieke kwesties uit te leggen. Waarmee hij duidelijkheid en begrijpelijkheid in een klap het meest dodelijke frameooit meegaf: kinderlijk. Dat frame is onverwoestbaar gebleken. Nog steeds vormen Jip en Janneke het angstbeeld van iedereen die zijn mooie ideeën of pennenvruchten aan een redacteur of schrijver moet overdragen. Stel je voor dat het kinderachtig wordt!

​Dit Nemo Kennislink artikel (van alweer 8 jaar geleden, maar onverminderd nuttig) laat zien wanneer de teksten van Annie M.G. Schmidt wel en niet een inspiratiebron kunnen zijn om een tekst begrijpelijk te maken

Begrijpelijk en eenvoudig schrijven betekent niet meer of minder dan je tekst opstellen met structuur, met gevoel en met empathie voor je lezer. Er is geen gouden, altijd geldende formule voor begrijpelijkheid. Zo is het een tijdje een trend geweest om in eenvoudige teksten geen zinnen met een komma te schrijven. Maar zonder komma’s en vooral ook zonder verbindingswoorden, wordt het verband tussen de dingen voor de lezer volstrekt onhelder. In dit artikel, ook van Nemo Kennislink, staat heel helder uitgelegd waarom het weglaten van verbindingswoorden een slecht advies is.

Methode Schmidt
​Mensen zijn bang niet serieus genomen te worden als hun tekst ‘te’ eenvoudig is. Maar ik maak me sterk dat je juist niet serieus wordt genomen als je ondoorgrondelijk schrijft. Je doel is toch niet dat de ander denkt: ‘wat een moeilijke tekst, de schrijver zal wel heel belangrijk/geleerd/serieus zijn’? Je wilt toch dat de ander je begrijpt, geïnspireerd raakt en aan de slag gaat? Dan moet je begrijpelijk schrijven. Welke doelgroep je ook hebt. Laten we dat gewoon de Methode Schmidt noemen. Zo komen we van de ondraaglijke lichtheid van die kleuters af, maar behouden we het begrip en de helderheid. Mooier kan toch niet?